Fotografieproject Quint

Rimpels verdwijnen als sneeuw voor de camera

Fotograaf Marcel de Buck bezocht een aantal weken lang de afdeling Gerontopsychiatrie de Quint in Wilgenhof. Hij ging in eerste instantie zonder vooropgezet plan naar de afdeling. “Ik word gevoed en dan gaat mijn hoofd aan, ik probeer aan te haken bij dat waar behoefte aan is. Er gebeuren zoveel dingen die ik niet kan duiden, dat werkt bij mij”.

Van 6 dames van deze afdeling maakte hij afzonderlijk portretfoto’s. Vervolgens hebben al deze bewoonsters de foto’s samen als groep bekeken en besproken. Iedereen koos de mooiste foto uit die Marcel vervolgens heeft laten afdrukken en hen ging geven.

"Daar is ie, daar is ie”, met enthousiasme werd Marcel ontvangen. “Ik ben benieuwd hoe een professionele fotograaf me op de foto heeft gezet” zegt een van de dames. De foto’s riepen veel reacties op. Van “ ik kijk maar minachtend”, Ik moet er wel n wennen” tot “ Ik wilde mijn haar afknippen maar zo is t wel mooi” Dan gaat t gesprek over wat iedereen met de foto gaat doen. “Is het ijdel als je je eigen foto ophangt?” vraagt iemand. “Ik wil die wel op mijn kist. Zo in een mooi gouden lijstje”. Een ander ziet dat te zien is op de foto dat ze geniet. “Ik denk aan de zee”. Daar komt ze vandaan weet een ander. Ze vertelt dat haar man haar het meisje van de zee noemde. Vroeger fietste ze van Rotterdam naar Scheveningen. En dan opeens zingen er een paar dames het liedje Terug naar de kust. Met belangstelling wordt er geluisterd naar kleine stukjes uit ieders verleden. Leuk om te zien hoe de verhalen op en neer gaan tussen persoonlijke herinneringen en universele herinneringen. Over de Kodak-klik camera en de polaroid camera. Die laatste was niks, die verkleurde. Er wordt geconstateerd dat sommigen dezelfde interesses hebben. Bijzonder om te zien hoe portretfoto’s mensen nader tot elkaar brengen, hoe zo kleine stukjes van verleden maar ook het heden bloot worden gelegd. Dan bespreken ze de verschillen tussen vroeger en nu. Een dame vraagt of Marcel haar wallen niet een beetje minder duidelijk had kunnen maken? En zo ontstaat het idee om de week erna alle foto’s samen digitaal aan te passen. Om iedereen weer een jeugdig uiterlijk te geven, zoals ze erg vroeger uit gezien hadden.

Een week later worden de foto’s bewerkt. Dit doet Marcel met een app op zijn telefoon die hij weer aan de tv hangt zodat iedereen mee kan kijken. Rimpels worden verminderd, een kaaklijn wordt strakker gemaakt en lippen gestift. Ogen worden groter gemaakt en wenkbrauwen voller gemaakt. Iemand die vroeger lang blond haar had krijgt dit weer. vol bewondering wordt er geconstateerd dat iemand vroeger wel een schoonheid moet zijn geweest. “Geen bril, dat is ijdelheid”.

Leuk hoe de groep even kennis maakt met elkaar zoals ze er vroeger uitgezien zouden kunnen hebben. Iemand herkent haar vader opeens in de foto. En een ander merkt op dat ze nu wel op de dochter lijkt die ze helaas nooit gehad heeft. “ ik heb me altijd al afgevraagd hoe een dochter er uit gezien zou hebben”. Van iedereen wordt het portret zodanig aangepast dat ze er trots op zijn. Een dame had door de mooie foto eindelijk een aanleiding voor een gesprek in de openbare ruimte. Durfde ze hier eerst niet naar toe, nu gaat ze bijna dagelijks naar het koffie uurtje.

Na afloop van het project wordt het activiteitenaanbod van de afdeling aangepast. Er komen meer groepsactiviteiten. Waar Marcel startte met het een op een foto’s maken, mondde uit in een mooie groepsproces. Het meer doen met een groep bleek een behoefte waaraan niet voldaan werd. Mooi hoe een kunstproject vragen kan beantwoorden die niet gesteld zijn.

Achtergrond:
Dit project is onderdeel van het kunstprogramma (S)pionieren. (S)pionieren is een initiatief van Vitalis WoonZorg Groep. Het project is ontstaan vanuit de behoefte om professionele kunstvakdocenten bagage mee te geven en te ondersteunen om te kunnen werken met de doelgroep ouderen en hun kunstbeoefening succesvol te kunnen uitvoeren binnen de ouderenzorg. Voor dit project werkte Vitalis samen met CKE, onderzoekinstituut het Nivel (het Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) en Morgenmakers. 

(S)pionieren bestaat uit 7 kunstprojecten. 7 kunstvakdocenten van CKE zijn op verschillende Vitalis-locaties aan de slag gegaan. Ze leerden de wereld van de ouderen(zorg) van dichtbij kennen. Vervolgens vertaalden ze hun indrukken naar een kunstproject voor en door ouderen, en eventueel familie, zorgmedewerkers en collega's op de werkvloer. Dit werd begeleid door de Coördinatoren Kunst en Cultuur van Vitalis en de projectleider van CKE. Onderzoeksinstituut Nivel ondersteunde en evalueerde het project. Met de leerpunten van het traject werkt Vitalis aan een vernieuwende methodiek voor kunstprojecten in de ouderenzorg. Morgnenmakers gaven advies in het leggen van verbindingen tussen mensen, organisaties en hun omgeving.

Meer informatie
Maaike Mul, coördinator kunst en cultuur Vitalis wijkzorg: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.